Afife Kadına Hediye Edilen Oğuzname

Üstün yeteneklilerin eğitiminde cinsiyet faktörü ile ilgili yazımda Topkapı Sarayı Harem Dairesi’nin de incelenmesi gereken önemli bir eğitim kurumu olduğundan bahsetmiştim. Olumlu-olumsuz dönütler geldi, gelmeye devam ediyor. Okuyucularımızdan bazılarının Harem ehlinin okuma yazma bilip bilmediği hususunda bile tereddütleri varmış. Haremin Enderun’un izdüşümü olduğuna dair tespitlerimizin dayanağı olup olmadığını sorgulamaktalar.

Bu meseleye izah getirmeden önce Üstün Yeteneklilerin Eğitiminde Cinsiyet Faktörü ve Harem Modeli adlı yazımda bu hususta yapılan akademik çalışmaların kıt olduğunu ifade etmiştim. Fakat eldeki mevcut ipuçlarının iddiamızı doğrular nitelikte olduğunu da belirtmeliyim. Meseleye açıklık getirmek için ilginç bir Osmanlı geleneğinden bahsedeceğim.

Üstün Yetenekliler ile İlgili Asırlık Makaleler: Tefekkür ve tetebbu’: Mekteb, kabiliyet-i fıtriye için mehekk midir?

*Yetenek *Yeteneğin gelişim seyri *Yeteneğin gelişim hızı *Yetenek sönmesi *Mekteplerde yetenek keşfi *Okullarda yeteneğin keşfedilememe nedenleri *üstün yeteneklilerin özel eğitim ihtiyacı *zeka *kabiliyet *şuur *şuur altı *zihin *dikkat *dikkatin elastikiyeti *ilim ve sanatın dayandığı yetenek *öğrenme güçlüğü

 Mekteb, kabiliyet-i fıtriye için mehekk midir?

Çocuklarımızın, umumi bir nokta-i nazardan kabiliyetlerini anlamak için, mektep derslerindeki derece-i muvaffakiyetlerine bakarız ve kabiliyet-i fıtriyelerini bununla ölçeriz. Vakıa mektep muvaffakiyetin, pek de mutemed bir mikyas olmayacağını biliriz; fakat elimizde başka mikyas olmadığı için naçar onunla iktifa ederiz.

Üstün yeteneklilerin eğitimi ile ilgili kronik sorunlardan biri olan ebeveyn tutumlarına dair yaklaşık bir asır önce Selim Sırrı (Tarcan) Bey tarafından yazılmış ilginç bir makaleyi paylaşıyoruz.

DAHİ ÇOCUKLAR

Mozart, Hydn, Beethoven, Vagner, Chopin veya Russo, Volter, Montesquieu, ilaahir… Böyle hayatta cihanşümul bir şöhret almağa namzed birkaç harikayı mevzu-u bahs edecek değilim. Hayır, hayır, ben otuz seneyi geçen muallimlik hayatımda karşıma çıkan veya çıkarılan bazı dahi çocuklardan bahsetmek istiyorum. Çünkü onlar bütün evlat sahipleri için ibret olacak bir ders teşkil eder.

Henüz genç, tecrübesiz bir muallim idim. Terbiye meselelerine pek alaka gösteriyordum. Bir gün Beyoğlu’nda bir kitapçıdan (o zaman henüz intişar etmiş) (Edmond de Molen)in Yeni Terbiye namında eserini aldım. Köprüye indim. Boğaziçi vapurunun yan kamarasına girdim. Merhum Ahmed Mithat Efendi daha bir iki zat benden evvel gelmişlerdi. Ben de bir kenara oturdum.

Beş dakika geçmeden kamaranın kapısı açıldı. Yaşlı bir zat elinden tuttuğu çocuğunu içeri soktu. Kendi de girdi. Midhat Efendi merhum:

-Buyurunuz paşa hazretleri! Deyince gelen zatın paşa olduğunu anladım. Ben de toplandım. Paşaya ve yavrusuna yer açtık.