Prof. Dr. Mümtaz TURHAN

Osmanlı İmparatorluğunun çöküşünü idari mekanizmada gevşeme, orduda disiplinin bozulması, ticaret yollarının değişmesi, Amerika'nın ve sair ham madde kaynaklarının keşfini müteakip kıymetli madenlerin büyük miktarda memlekete girmesi, gümüş sistemine dayanan paranın değerini kaybetmesi, bundan ve çeşitli faktörlerden doğan iktisadi buhranlar; zirai, ticari faaliyetlerde, dinî ve kültürel müesseselerde gerileme gibi birçok sebeplerin karmaşık bir terkibine bağlamak mümkündür. Netekim imparatorluğun çöküşü bahis mevzuu olunca, tekrarlanmakla klişe haline gelen bu sebepler daima öne sürülmüştür. Gerçekte bu muazzam imparatorluğun çöküşü, karşılıklı tesirler münasebeti içinde bulunan birçok faktörlerin devamlı faaliyeti sonunda meydana gelmiş oldukça komplike bir netice, bir prosedir.

Tarih Derslerinde Tartışmalı Konuların Kullanımı: Türk Tarih Öğretmenlerinin Görüşleri

Bu çalışmanın amacı Türk tarih öğretmenlerinin tarih öğretiminde tartışmalı konuların öğretimine yönelik görüşlerini ortaya koymaktır. Çalışmayla ilgili olarak belirlenen soruların cevaplarını bulmak için veriler nitel bir anlayışla elde edilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış mülakat kullanılmıştır. Çalışmaya amaçlı örneklem yoluyla seçilen ve Trabzon’da görev yapan 20 tarih öğretmeni katılmıştır. Elde edilen verilere dayalı olarak çalışmaya katılan tarih öğretmenlerinin tartışmalı konuların öğretimine yönelik eğitim ve becerilerinin olmadığı anlaşılmaktadır. Buna ilaveten, ortaya çıkan bir diğer sonuç ise bu öğretmenlerin derslerinde tartışmalı konuları öğretmedikleridir.
Anahtar Kelimeler: Tarih Öğretmeni, Tartışmalı Konular, Tarih Eğitimi, Türkiye

Prof. Dr. Zeki Veli Togan ve Prof. Dr. Abdülkadir İnan Türkistan Milli Mücadelesinde

O sene tarih tedrisatım dolayısıyla beni başlıca iki mesele meşgul etti: 1) İslamların, bilhassa Türkler'in  gerilemesinin hakikî sebepleri ne idi? 2) Bunan başlıca sebebinin İslâmiyet olduğuna dair mütalâalar doğru mudur? Ben İslâm tarihine ait felsefî fikirleri Mercanî’nin «Mukaddime» si yoluyla İbn Haldun'a intikal ederek az çok öğrendi isem de bundan tarihi hadiselerin tenkidi surette öğrenilmesi zarureti, teokratizmin zararları, milliyet prensibinin tarihteki ehemmiyeti gibi noktalar hoşuma gitmekle beraber bu eserlerde ileri sürülen diğer fikirlerin hayatta ve bugünkü ilimde tatbiki mümkün olmayan eskimiş şeyler olduğunu hemen anladım.

0 sırada Plehanof'un «Bizi tenkit edenleri tenkit» adlı eserinde. «Hayatı insanın şuuru değil, insanın şuurunu hayat tayin eder,» tezinin izahları beni zaten mütemayil bulunduğum sosyalizm fikrine bağladı. Plehanof, bu eserinde Ruslar’ın P Struve ve Kareef gibi sağa mütemayil ilimlerinin fikirlerini cerh eden bahisle-âtiden çok hoşlandığım halde, sonradan Çek Cumhurreisi olan Prof. Masarikin materyalizme ve Marksizm'e karşı esaslı tenkitlerine cevaplarını mukni bulmadım.

"Hatıralarda Soğuk Savaş" Projesi

İsviçre'de bulunan Luzern Öğretmen Eğitimi Üniversitesi koordinatörlüğünde Türkiye'nin de aralarında bulunduğu 5 ülkede yürütülen "Hatıralarda Soğuk Savaş" isimli araştırma projesi sonuçlandı.

Proje çerçevesinde, "1990 sonrası Soğuk Savaş'ın hatıralara nasıl yandığı, soğuk savaşla ilgili okullarda neler öğretildiği ve özellikle tarih öğretmenlerinin soğuk savaş öğretimiyle ilgili neler düşündükleri" araştırıldı.

Projenin Türkiye koordinatörlüğünü yürüten Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Fatih Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi ve Avrasya Sosyal Bilimler Eğitimciler Derneği Başkanı Prof. Dr. İsmail Demircioğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 1945-1990 arasını kapsayan "soğuk savaş" sürecinin derinden etkilediği ülkelerden birisinin Türkiye olduğunu söyledi.

Yüzyıl Önce Kullanılan Bir Hafıza Ölçeği