Yayım Adı: Tedrisat Mecmuası

Tarih: 1918 (1333)

Sayı: 37

Makale Yazarı: İbrahim Alâeddin (GÖVSA)

Makalenin Orjinal Adı: Gayr-ı Tabii Çocuklar

Aslından Sadeleştiren: Erol KÖMÜR

DOĞAL OLMAYAN ÇOCUKLAR

Genel yayınlar içinde Maarif Nezareti himaye ve teşvikiyle az çok ilmi bir sahaya girilerek şu son yıllar içinde "pedagoji" bahisleri hemen hemen birinci planı işgal etmiş bulunuyor. En acil ve esaslı bir ihtiyacın bu şekilde idrak edilmesi ve gündeme getirilmekte olması cidden şükrana şayan bir olaydır. Bununla birlikte itiraf etmeli ki çocuk psikolojisine ve bireysel incelemelere dair genel kıymete sahip henüz başlı başına bir şey meydana getirilemedi. Çünkü eğitimin önemsiz konuları şakaya alınarak mevzu bahis ediliyor. Yahut ciddi  bir gerçek ihtiyaca yönelik yazılar ve fikirler üzerinde ısrar edilmemesinden dolayı beslenmemiş fidan gibi kalıyor, tomurcuklanmıyor, unutuluyordu.

Çocukların birey olarak eğitimine önem vermeye başlayan yeni Pedagoji ilmi asıl gerçek konusunu bulduğu zaman öncelikle doğal olmayan(gayr-i tabii), anormal çocuklar meselesiyle  karşılaşır. Doğal olmayan çocukların belirlenmesi ve ayırt edilmesi ve  bunlar için okullar kurulması mümkün olmasa bile hiç olmazsa özel sınıf açılması o kadar önemli o kadar acil bir meseledir ki, yakın bir gelecekte uygulamaya konulmak üzere şimdiden söylemekte hiç olmazsa bir iz peyda etmesi şiddetle arzu edilir. İşte bu arzu sebebiyledir ki gazetelerimizde şimdiye kadar ancak bir iki defa tesadüf  edilen bir konu bu makaleye zemin oluşturuyor.

Binet'in yaptığı gibi, Pedagoji ilminin bütün örnekleri şu üç temele dayandırılabilir:

Bu üç kesime ait meseleler birbirine tabiatıyla müdahale  etmekle beraber her birine ilişkin alanı mümkün olduğu kadar kendi çerçevesi dahilinde incelemeye çalışmak uygulama kolaylığı  ve sağlam dayanaklar olması bakımından gereklidir. Şu halde anormal çocuklar hakkındaki incelemeler bu taksimatta üçüncüsünün alanına dahil olmaktadır.

İnsanın geçmişe duyduğu merak gibi tarihin ne olduğuna ilişkin tartışmalar da hiç
bitmeyecektir. İlk insanın ortaya çıkmasıyla başladığını varsaydığımız geçmiş düşüncesi,
zaman içinde farklı biçimlerde ifade edilmiştir. Geçmiş bilgisinin sözlü olarak nesilden nesile
aktarılması, zaman içinde çeşitli yazı formlarıyla birlikte önemli olayların kayda alınmasına
dönüşmüştür. Hiyeroglif ve çivi yazısıyla başlayan yazılı kayıt, runik olarak adlandırılan
resimsel-şekilsel yazı formalarıyla sürmüştür. MÖ 3200 yıllarına ait ilkyazı örneklerinden
şimdiye kadar beşbin iki yüz yıl geçmiş olmasına karşın bugünkü insan türü olan Homo
Sapiens’in modern davranışlarına ellibin yıl önce kavuştuğu tahmin edilmektedir. Bu gerçek,
ellibin yıllık insanlık tarihinin yalnızca beşbin ikiyüz yılını yazılı biçimde kaydedebildiğimizi
vurgular. Beşbin ikiyüzyıldır yazılı kayıtların varlığına karşın insanoğlunun bugünkü gibi
tarih yazmaya başlamasının ilk örneği olarak da Herodotos (MÖ 484-425) kabul edilir. Herodotos’un
MÖ 5. Yüzyılda yaşadığına göre demek ki insanlık sadece ikibin beşyüzyıldır
bugünkü forma yakın bir tarihyazımına sahiptir. Kabul etmek gerekir ki ellibin yıllık insanlık
geçmişinin sadece ikibin beşyüz yılında tarih yazıyor olmamız, yazılan tarihin insanlık
geçmişinin çok az bir kısmını kapsadığı anlamına gelir. Buna karşın bu kısa bulduğumuz ikibin
beşyüz yıllık tarihyazımının da başlangıcından bugüne değin geçmişin çok farklı formlarda
temsil edildiği görülmüştür.
İlk örnek Herodotos’un geçmiş algısı ve tarih yazma tarzıyla, aynı çevrenin tarihçisi
Thukydides’in eseri arasında bile ciddi farklar varken bu durum Ortaçağ kroniklerine ge-
çildiğinde daha da belirginleşir. Ortaçağ kronikleri pek çok özelliği bakımından benzer olmasına
karşın İslam dünyasında Taberi’nin yazdığı tarih ile Mesudi’nin tarihi arasında ya
da Osmanlı vakayinameleri arasında bile ciddi farklar mevcuttur. Ancak asıl farklılaşma
modern dünyanın, yeniden inşa ettiği Tarih disiplini içinde araştırma ve yazma iddiası ve
buna bağlı belirginleşen yöntemleriyle ortaya çıkmıştır.
Tarihin, belgelerdeki gerçeğin, filolojik bazı kritik etme yollarıyla kontrolü biçimde
elde edilerek “nasıl olduysa, öyle..” yazılabileceğini iddia eden Leopold von Ranke’den bugüne
pek çok şey değişmiştir. Modern tarihyazımının kurucusu kabul edilen Ranke, uluslaşma
süreçlerinin yoğun yaşandığı dönemin tarihçisidir. Bu sebepten kaynak olarak resmi
belgelere yönelik güveni, bir anlamda telkin ettiği söylenebilir.
Modern tarihyazımı da kendi içinde pek çok farklı düşünce ve buna bağlı olarak yöntemi/tarzı
doğurmuştur. En bilindik muhalif grup 1928’de çıkardıkları dergi çevresinde bir
ekolleşen Annales’tir. Onların klasik tarihçilik olarak adlandırıldıkları modern tarihyazı-
mı geleneğini pek çok yönden haklı eleştirerek yeni yaklaşım ve bakış açıları getirdikleri
söylenebilir. Ancak asıl eleştiri için 1945 sonrasını beklemek gerekecektir. İkinci Dünya
Savaşındaki büyük yıkım ve insanlık trajedisi sonrasında Modernizme yönelik epistemolojik
eleştirilerden tarihyazımı da payını fazlasıyla almış, sonuçta başka yeni yaklaşımlar doğ-
muştur. 1960’larla yoğunlaşan postmodern süreç, tarihyazım yaklaşımlarının daha kökten
eleştirilmesini beraberinde getirmiştir.
Türkiye’de ise Şehname tarzı Vakayinameye dönüşmüş, uzun süren Osmanlı devleti
döneminde saray tarihçiliği pek çok zengin içerikli eseri vermiştir. 19. Yüzylda Batılılaşmanın
tarih alanında da kendini göstermesiyle metodoloji kavramı Türkçe literatüre girmiştir.
Ahmet Cevdet Paşa gibi geleneksel ile modern yaklaşımları sentezlemeye çalışan tarihçilerimiz
yanında Ahmet Refik, Mizancı Murat gibi daha modern yaklaşanlar da olmuştur.
Uluslaşma sürecinin tarih fikri ve yazım tarzı üzerindeki derin etkisi, özellikle ikinci Meşrutiyetten
itibaren farkedilmeye başlanmıştır. Modern tarihçilik usullerinin yerleşik konuşulması
bakımından M. Fuat Köprülü ve sonrasında Zeki Velidi Togan’ı anmak gerekecektir.
Togan’ın Tarihte Usul adlı çalışması ve ondan mülhem doğan metodoloji kitapları günümü-
ze kadar tarih gelmiştir. Bu bağlamda metodoloji alanına ders kitabı yazarak sağladıkları
katkıları için başta Prof. Dr. Mübahat Kütükoğlu Hocamız olmak üzere Prof. Dr. Gülçin
Çandarlıoğlu, Prof. Dr. Ekrem Memiş, Prof. Dr. İsmail Özçelik, Prof. Dr. Yavuz Ercan,
Prof. Dr. Tuncer Baykara ve Prof. Dr. Zekeriya Kurşun’a teşekkür ederiz.
2011 yılında konuya duyarlı ve ilgili çalışan bir grup akademisyenle Tarih Nasıl Yazı-
lır? adlı editöryal kitabımızı yayınlamıştık. Çalışma önemli bir boşluğun giderilmesine katkı
sağladığı için kısa zamanda 6. baskısını yaptı. Bu sinerji ve Prof. Dr. Levent Yılmaz’ın daveti
ile 2012’de Bilgi Üniversitesinde Türkiye’de Tarihyazımı Çalıştaylarımızı düzenledik. İkincisini
Prof. Dr. Süleyman Seydi’nin misafirperverliği ile Isparta Üniversitesi’nde, 2015’te
de üçüncüsünü Prof. Dr. Fatma Acun ve Prof. Dr. Ramazan Acun’un ev sahipliğinde Hacettepe
Üniversitesi’nde yaptık. İlk çalıştayın hemen ardından çalıştaylarla ilgili program,
bildirge ve konuşma videolarını dijital ortamda kurduğumuz www.tarihyazimi.org sitesi
aracılığıyla tarihçilerle ve konuyla ilgililerle paylaştık. Bu süreçte çağdaş araştırma ve yazım
yaklaşımlarına dayanan yeni metodoloji ders kitaplarının yazılması gerektiği çeşitli vesilelerle
sıklıkla dile getirildi. Bu geniş katılımlı çalışma buradan doğdu.
Kitabımız tarihçi olmak isteyen her kişinin metodolojik bir bakış kazanarak tarih araş-
tırması yapabilmesi için bir başvuru kaynağı olarak tasarlandı. Özellikle tarih bölümlerinde,
genellikle iki ayrı dönemde biribirini takip eden Metodoloji, Tarihte Usul ya da Yöntem
adıyla okutulan derslere katkı sağlaması planlanmıştır. Kitap, bu sebepten konuyla ilgili
çalışmaları olan, alanlarında saygın bir tarihçi grubunun yazılarından oluştu. Dolayısıyla
her bir konu başlığına ilişkin Türkiye’nin tarihçilik deneyiminin yazıya dökülerek paylaşılması
amaçlandı. Bu çalışmanın doğuracağı yeni fikir ile Türkçe tarih metodolojisi ve yazımı
alanında yeni çalışmaların ortaya çıkarılması temenni edilir. Zira Türkiye’de büyük
bir literatür eksikliğinin olduğunu düşündüğümüz tarihyazımı alanının zenginleşmesi, Türk
Tarihçiliğinin zenginleşmesi anlamına gelecektir.
Kitabımız on iki ana bölümden ve bunlara ait alt başlıklardan oluşmuştur. İlk altı ünite
okuyucuya tarih kavramı, uzman görüşleri, tarihyazımının gelişimi, güncel tarihyazım
tarzları, çağdaş yöntemler gibi daha çok kuramsal bir hazırlığın sunulması planlandı. Son
altı ünite de ise bir araştırmanın problem olarak tespitinden sonra aşama aşama araştırma
kaynaklarının neler olduğu, bunların nerelerde bulunabileceği, nasıl kullanılabileceği,
bunlardan elde edilen verilerin nasıl çözümlenebileceği, nasıl anlamlı hale getirilebilece-
ği, nasıl yazılabileceği, nasıl raporlaştırılabileceği gibi konulara odaklanılmıştır. Böylelikle
lisans düzeyindeki ilk dönem metodoloji derslerinin kuramsal, ikinci dönem metodoloji
derslerinin ise uygulamalı olmasına göre bir sıralama yapılmıştır.
Kitabın birinci ünitesinde tarih düşüncesinin doğası ve ana unsurları açıklandı. İkinci
ünitede tarihyazımının geçmişten bugüne geçirdiği serüven dünya ve Türkiye örneğinde
anlatıldı. Lisans öğrencilerinin daha kolay kavraması adına onaltı ayrı alanda (kürsüde)
çalışan usta tarihçi çalışma alanlarını anlattılar. Tarihçiliğin olmazsa olmazı eleştirel oku-
manın nasıl yapılabileceği dördüncü ünitede işlendi. Beşinci ünitede dünyada yaygın olarak
kullanılan ama ülkemizde henüz yaygınlaşamayan tarihyazım tarzları tanıtıldı. Altıncı ünitede
dünyada tarih araştırmalarında kullanılan çok çeşitli yöntemlere ve dijital imkânlara
örnekleriyle yer verildi. Yedinci ünitede ise bir tarihçinin ve tarihçi adayının başlangıçtan
itibaren nasıl araştırma yapabileceği, süreçte nasıl davranması ve nelere dikkat etmesi gerektiği
sorularına cevap bulunmaya çalışıldı. Sekizinci ünitede tarih kaynaklarının neler
olduğu ve bunlardan nasıl yararlanılması gerektiği örnekleriyle işlendi. Hemen devamındaki
dokuzuncu ünitede tarihçinin ihtiyacı olan belge ve diğer kaynaklara nerelerde ve nasıl
erişebileceği yine örnekleriyle anlatıldı. Onuncu ünitede bu kez bir tarih metni nasıl yazılır,
nasıl bir süreç içerir, nasıl atıf yapılır, kaynakça nasıl düzenlenir sorularına yönelik yine
uygulama örnekleriyle cevaplar verildi. Onbirinci ünitede ise tarih araştırma ve yazımında
Etik sorunların neler olduğu ve etik davranmanın önemi yine örnekleriyle işlendi. Son ünitede
ise zamanımızda ön plana çıkan ve uzun süre de gündemde kalacak olan tarihte proje
nasıl hazırlanır? konusu uygulama örnekleriyle işlendi. Kitabımızdaki yeralan her yazının
kullandığı alıntı ve atıf için Türkiye’deki tarihçilerin alışık oldukları, eseri tam künye veren
dipnot kullanıldığı için kitap sonunda ayrıca bir kaynakça verilmesine gerek duyulmamıştır.
Kitapta yer alan tüm yazıların birbirini sıkı biçimde takip ederek kitap bütünlüğüne
katkı sağlaması planlanmıştır. Her ünitenin başında ünite içeriğiyle ilgili kavramlar topluca
verilmiştir. Bundan okuyucunun ilgili üniteyle ilgili kavramlara zihinsel bir aşinalık
kazanması hedeflenmiştir. Kitabın bazı ünitelerinin sonuna usta bir tarihçinin kalem aldığı
içerikle ilgili bir tartışma metni yer almıştır. Bununla konuya ilişkin ayrıntıların ve süregiden
tartışmaların farkında olmaları hedeflenmiştir. Her ünitenin sonuna okuyucunun istemesi
halinde daha ayrıntılı okumalara yönelebilmesi için okuma listesi eklenmiştir.
Kitabımızın başında ve sonunda iki sayfayı aynı soruyu sorarak cevaplanması için boş
bıraktık. Bu kitaba sahip olan her bir tarihçi adayının daha kitaba başlamadan ve kitabı
tamamladıktan sonra tarihe yönelik sahip olduğu bilgi ve bakış açısının nasıl değişebildiğini
farketmelerini planladık. Bununla birlikte siz tarihçi adaylarının, sahip olduğunuz bu kitaba
artı bir yazar olarak katkı sağlamanız, böylece kendinize ilişkin hoş bir anı oluşturmanız da
amaçlandı.
Kitabın yazılmasında teklifleriyle süreci hızlandıran tarihyazımı çalıştay ekibimiz olmak
üzere kitabın bölümlerinin tutarlı ve zenginleşmesi adına fikirlerini esirgemeyen Prof.
Dr. Arif Bilgin, Yrd. Doç. Dr. İbrahim Turan, Doç. Dr. İbrahim Hakkı Öztürk ve Doç. Dr.
M. Suat Bal’a, kitabın yayına hazırlanma sürecindeki desteklerinden dolayı Pegem Akademi
Yayıncılık’a dizgi sürecindeki emeklerinden dolayı Didem Kestek’e ve kapağın hazırlanmasına
yardımcı olan Umut Çetindoğan’a çok teşekkür ederim.
Bu kitabı Türkiye tarihçilerinin ve tarihyazımının bir birikimi olarak siz değerli okurlarımıza
sunmaktan mutlu olduğumuzu ifade etmek isteriz.
Saygılarımızla.
Doç. Dr. Ahmet Şimşek
Sakarya-01.09.2015

106. AVRUPA SERMİNERİ ÜSTÜN ZEKALI/YETENEKLİ ÇOCUKLAR VE ÖĞRENCİLER 15-19 KASIM 2004 – DONAUESCHINGEN

Seminerin Avrupa Konseyindeki Yeri

(Dr. Claudia STANGL-TALLER)

Avrupa Konseyi 2.Dünya Savaşı sonunda 1949’da kurulmuştur ve 45 üye ülkesi vardır.Görevi demokrasiyi garanti altına almak, insan hakları ve her yerde Avrupalılar için eşitliği korumaktır. Birbirleriyle işbirliği içinde çalışan ve bağlantılı olan 4 parçadan oluşur.Bakanlar Kurulu, Parlamenterler Meclisi, Avrupa’nın Yerel ve Bölgesel Kongreleri ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi.

Avrupa Konseyi toplumların bazı sorunlarının cevabını vermeye çalışıyor.

Bunlar: 

• Irkçılık 
• Azınlıklara karşı yapılan ayrımcılıklar 
• Çocukların refahı 
• Terörizm 
• Organize suç ve rüşvetçilik 
• Uyuşturucu bağımlılığı 
• Biyolojik araştırmalar ve klonlama 
• Çevreyi koruma