Daha detaylı uygulama örnekleri için etarih.com sitesinin YAPAY ZEKA bölümünü takip ediniz…
Yapay zekâ (YZ), tarih öğretmenlerinin ders öncesi hazırlık, ders içi anlatım, ölçme-değerlendirme ve öğrenci etkileşimi süreçlerini dönüştürmektedir. Doğru araçlar kullanıldığında YZ, tarih öğretiminde hem içerik zenginliği hem de pedagojik verimlilik sağlar. Aşağıda, öğretmenlerin dersin her aşamasında kullanabileceği YZ tabanlı araçlar, bağlantıları ve uygulama örnekleriyle sunulmuştur.
1. Ders Öncesi Hazırlıkta YZ Kullanımı
a. Kaynak Taraması ve Metin Üretimi
Araçlar: ChatGPT (https://chat.openai.com) – Tarih konularında metin üretimi, özetleme, soru hazırlama.
Perplexity AI (https://www.perplexity.ai/) – Kaynaklı, akademik düzeyde bilgi sorgulama.
Örnek Uygulama: Mondros Ateşkes Antlaşması’nı lise öğrencilerine uygun, sadeleştirilmiş bir dilde anlatmak için ChatGPT’ye şu komut verilir:
“Mondros Ateşkes Antlaşması’nın maddelerini lise düzeyinde, kolay anlaşılır şekilde açıkla ve görsellerle desteklenebilecek kısa notlar üret.”
Çıkan metin, Canva üzerinden infografik haline getirilip derste görsel materyal olarak kullanılabilir.
b. Tarihsel Belgeleri Özetleme ve Uyarlama
Araçlar: Claude AI (https://claude.ai/) – Uzun metinleri anlamlı bölümlere ayırma ve özetleme.
QuillBot (https://quillbot.com/) – Metni farklı okuma seviyelerine uyarlama.
Örnek Uygulama: Osmanlı Arşivleri’nden alınan uzun bir belge, Claude AI ile özetlenir, QuillBot ile 9. sınıf seviyesine uyarlanır. Öğrencilerle sınıfta ‘orijinal’ ve ‘özet’ metin karşılaştırması yapılır.
2. Ders Anında Kullanım
a. Etkileşimli Tarih Haritaları ve Zaman Çizelgeleri
Araçlar: ChronoMap AI (https://chronomap.ai/) – Zaman çizelgesi ve etkileşimli harita oluşturma.
Google Earth Studio (https://earth.google.com/studio/) – Coğrafi tabanlı tarih anlatımı.
Örnek Uygulama: I. Dünya Savaşı cepheleri, ChronoMap AI ile görselleştirilir. Öğrenciler haritadaki cephelere tıkladıklarında savaş tarihleri, komutan isimleri ve sonuçlar görüntülenir.
b. Tarihsel Karar Simülasyonları
Araçlar: Scenario (https://scenario.com/) – YZ ile etkileşimli senaryo oluşturma.
Classcraft (https://www.classcraft.com/) – Oyunlaştırılmış öğrenme senaryoları.
Örnek Uygulama: “Eğer sen 1919’da Mustafa Kemal olsaydın…” başlıklı senaryoda öğrenciler farklı stratejiler seçer. YZ, kararların olası tarihsel sonuçlarını anında simüle eder.
c. Otomatik Çeviri ve Transkripsiyon
Araçlar: Google Cloud Vision OCR (https://cloud.google.com/vision) – Görsellerdeki yazıları tanıma.
DeepL Translator (https://www.deepl.com/) – Yüksek doğrulukta çeviri.
Örnek Uygulama: Osmanlıca bir gazete kupürü OCR ile okunur, ardından DeepL ile modern Türkçeye çevrilir. Öğrenciler orijinal ve çeviri metin üzerinde analiz yapar.
3. Ölçme-Değerlendirmede Kullanım
a. Otomatik Açık Uçlu Soru Değerlendirmesi
Araçlar: Gradescope (https://www.gradescope.com/) – YZ destekli sınav ve ödev değerlendirme.
Socrative (https://www.socrative.com/) – Anlık sınavlar ve geribildirim.
Örnek Uygulama: ‘Sanayi Devrimi’nin Osmanlı’ya etkilerini tartışınız’ konulu ödevler Gradescope’a yüklenir, sistem otomatik puanlama yapar ve öğrenciye geri bildirim gönderir.
b. Kişiselleştirilmiş Geri Bildirim
Araçlar: Khanmigo (https://www.khanacademy.org/khan-labs) – YZ tabanlı kişisel öğrenme asistanı.
Örnek Uygulama: Öğrencinin önceki sınav verileri incelenir, YZ eksik olduğu tarih konularını tespit eder ve kişisel çalışma önerileri sunar.
4. Öğrenci Katılımını Artırma
a. Oyunlaştırılmış Öğrenme
Araçlar: Kahoot! (https://kahoot.com/) – YZ destekli quiz hazırlama.
Blooket (https://www.blooket.com/) – Oyun tabanlı öğrenme platformu.
Örnek Uygulama: ‘Tanzimat Dönemi Reformları’ konulu bir Kahoot quiz’i hazırlanır, öğrenciler yarışarak bilgilerini pekiştirir.
b. Sanal Gerçeklik Turları
Araçlar: Thinglink (https://www.thinglink.com/) – Etkileşimli VR içerikler.
HistoryView VR (https://www.historyview.org/) – Sanal müze ve tarihi mekân turları.
Örnek Uygulama: Öğrenciler VR gözlükleriyle Ayasofya’nın Bizans ve Osmanlı dönemlerini karşılaştırmalı olarak gezer.
c. Tarihsel Hikâye Anlatımı
Araçlar: NovelAI (https://novelai.net/) – YZ ile hikâye yazma.
Suno AI (https://suno.ai/) – YZ ile sesli hikâye oluşturma.
Örnek Uygulama: Halide Edip Adıvar’ın gözünden Kurtuluş Savaşı’nı anlatan birinci şahıs hikâyesi üretilir, Suno AI ile seslendirilir ve sınıfta dinletilir.
5. Etik ve Pedagojik Dikkat Noktaları
• Kaynak doğrulama: YZ ürettiği bilgileri mutlaka akademik kaynaklarla karşılaştırın.
• Eleştirel düşünme: Öğrencilerin YZ yanıtlarını sorgulamalarını teşvik edin.
• Veri gizliliği: KVKK ve GDPR standartlarına uyan araçları tercih edin.
Sonuç
Bu araçlar, tarih öğretmenine yalnızca zaman kazandırmaz; aynı zamanda dersleri etkileşimli, öğrenci merkezli ve ilgi çekici hale getirir. Ancak öğretmenin rehberlik rolü değişmez; YZ, bilgiye erişim ve sunum biçimlerini güçlendiren bir yardımcıdır.
Daha detaylı uygulama örnekleri için etarih.com sitesinin YAPAY ZEKA bölümünü takip ediniz…